Spirulina – korzyści i zagrożenia płynące z suplementacji

Spirulina – korzyści i zagrożenia płynące z suplementacji

We współczesnym podejściu do tematyki żywienia i zdrowego stylu życia można zaobserwować wiele dominujących trendów, które wyróżniają się na tle innych. O ile ‘moda’ na diety alternatywne, diety eliminacyjne stosowane bez wskazań medycznych czy diety autorstwa znanych celebrytów, które mają niewiele wspólnego z naukowymi podstawami żywienia człowieka może przynieść więcej szkód niż realnych korzyści, tak np. tendencja do skłaniania się w swoich żywieniowych wyborach ku naturze i produktom nieprzetworzonym wydaje się mieć pozytywny wydźwięk.

Popularnym trendem jest uzupełnianie codziennego menu w produkty znane jako ‘superfoods’, czyli żywność charakteryzującą się wyjątkowym bogactwem składników mineralnych, witamin, antyoksydantów i innych substancji o działaniu prozdrowotnym. Regularne spożywanie tego typu produktów ma skutkować wywołaniem wyłącznie korzystnych implikacji zdrowotnych.

Na długiej liście produktów zaliczanych do grona ‘superfoods’ znajduje się między innymi spirulina. W praktyce jest to nazwa handlowa sproszkowanej biomasy sinic z rodzaju Arthrospira platensis, która – jak przystało na ‘superżywność’ – wyróżnia się wyjątkowym składem biochemicznym potwierdzonym w licznych badaniach. Wspomnianą mikroalgę charakteryzuje również wiele właściwości o potencjalnym działaniu terapeutycznym, przez co zajmuje ważne miejsce wśród suplementów diety.

Skład biochemiczny

Analizując skład biochemiczny spiruliny na pierwszy plan wysuwa się wysoka zawartość białka (około 55-70%). Co ciekawe, jest to białko pełnowartościowe, czyli z całym kompletem aminokwasów egzogennych, których ludzki organizm nie jest w stanie sam syntetyzować. W przeliczeniu na 100 g jest to ilość białka porównywalna do zawartości w klasycznych źródłach, takich jak mięso czy jaja.

Kolejną istotną komponentę stanowią tłuszcze, gdzie prawie połowa to kwas γ –linolenowy (GLA). W mniejszej ilości natomiast występują kwasy eikozapentaenowy (EPA), dokozaheksaenowy (DHA), arachidonowy (AA), a także kwas linolowy (LA). Z kolei poziom cholesterolu jest znikomy.

Spirulina jest bogatym źródłem witamin, w tym witamin o działaniu antyoksydacyjnym (β-karoten). Ważnym, ale też niezwykle dyskusyjnym wydaje się być fakt występowania witaminy B12 w produkcie pochodzenia roślinnego. W literaturze można spotkać doniesienia o niewielkim udziale kobalaminy w składzie biochemicznym spiruliny, z czego zaledwie 36% to metylokobalamina, czyli aktywna forma witaminy B12. Nierozsądnym byłoby więc zastosowanie Arthrospira platensis jako jedynego źródła tej substancji, np. w przypadku diety wegańskiej.

Włączenie spiruliny do codziennego menu pozwoli również pokryć część zapotrzebowania na takie składniki mineralne jak fosfor, żelazo, wapń czy magnez.

Spirulina – zastosowanie terapeutyczne

Arthrospira platensis i jej wysoki potencjał dietetyczny, a także terapeutyczny niewątpliwie zwróciły uwagę badaczy z całego świata. Przekłada się to na liczbę dostępnych publikacji naukowych traktujących na ten temat. Wynika z nich, że spirulina może wykazywać potencjalnie korzystny wpływ w przypadku wielu zastosowań medycznych:

•     działanie     hipolipemizujące
•     działanie     glikemizujące
•     działanie     antyoksydacyjne
•     działanie     przeciwzapalne
•     działanie     immunomodulujące
•     działanie     przeciwwirusowe
•     działanie     przeciwbakteryjne
•     działanie     chemoprewencyjne

Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie badania i eksperymenty odbywały się w warunkach in vivo (ustroju żywym).

Skutki uboczne

Każda substancja, która zostaje wprowadzona do organizmu w nadmiarze lub jest złej jakości może wywołać pewne niekorzystne implikacje zdrowotne. Tak samo jest z produktami typu ‘superfoods’. Na podstawie raportu Komitetu Ekspertów ds. Suplementów Diety dla Farmakopei Stanów Zjednoczonych dotyczącego występowania działań niepożądanych związanych z suplementacją spiruliny wynika, że owe działania rzeczywiście sporadycznie występują. Wśród najczęściej zgłaszanych efektów ubocznych dominują dolegliwości ze strony układu pokarmowego (nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunki), a także zmiany skórne w postaci wysypki. Konsumentom doskwierało również ogólne złe samopoczucie i bóle głowy.

Przyczyna wystąpienia skutków ubocznych nie zawsze jest jasno określona. Przypuszcza się, że hodowla na szeroką skalę gatunku Arthrospira platensis w celach przemysłowych może być obarczona realnym zagrożeniem wpływu czynników zewnętrznych na produkt finalny, jakim jest gotowy suplement. Podczas kolejnych etapów uzyskiwania sproszkowanej biomasy może dojść do zanieczyszczenia hodowli substancjami toksycznymi (np. metalami – ołów, arsen) lub innymi gatunkami sinic (np. Microcystis aeruginosa – zdolna do produkcji toksyn ). Brak dostatecznej kontroli składu preparatów przeznaczonych do spożycia przez ludzi może podawać w wątpliwość jakość suplementów eksportowanych głównie z Chin na teren Polski.

„Magiczna” żywność

Niestety zbyt wiele osób ma wciąż nierealne i zbyt wygórowane oczekiwania dotyczące zbawiennego wpływu ‘superfoods’ na stan ich zdrowia czy samopoczucia. Włączenie wartościowych produktów powinno stanowić zaledwie jeden z elementów zdrowego stylu życia razem z odpowiednio zbilansowaną dietą, aktywnością fizyczną i sprawnością umysłową.

1.     Belay     A, 1997. Mass culture of Spirulina outdoors: the Earthrise Farms     experience. In Vonshak, A. Eds. Spirulina platensis (Arthrospira):     Physiology, Cell Biology and Biotechnology, London: Taylor &     Francis, pp. 131-158.
2.     Belay     A, 2002. The potential application of Spirulina (Arthrospira) as a     nutritional and therapeutic supplement in health management. J. Am.     Nutraceut. Associat. 5, 27-49.
3.     Ciferri     O., 1983. Sprulina, the Edible Microorganism. Microbiol. Rev., 47     (4), 551- 578.
4.     Deng     R, Chow TJ, 2010. Hypolipidemic, Antioxidant and Antiinflammatory     Actvities od Microalgae Spirulina. Cardiovasc Ther. 28(4): e33-e45.
5.     Habib     MAB, Parvin M, Huntington TC, Hasan MR, 2008. A review on culture,     production and use of spirulina as food for humans and feeds for     domestic animals FAO Fisheries and Aquaculture Circular. Rome, No.     1034.
6.     Hayashi     K, Hayashi T, Kojima I, 1996. A natural sulfated polysaccharide,     cacium spirulan, isolated from Spirulina platensis: in vitro and ex     vivo evaluation of anti- 49 herpes simplex virus and anti-human     immunodeficiency virus activities. AIDS Res Hum Retroviruses. 12,     1463-1471.
7.     Lee     EH, Park JE, Choi YJ , Huh KB, Kim WY, 2008. A randomized study to     establish the effects of spirulina in type 2 diabetes mellitus     patients. Nutrition Research and Practice. 2(4), 295-300.
8.     Marles     RJ, Barrett ML, Barnes J, Chavez ML, Gardiner P, Ko R, et al. 2011.     United States Pharmacopeia Safety Evaluation of Spirulina. In:     Critical Reviews in Food Science and Nutrition, USA: Taylor &     Francis. 51:593–604.
9.     Parikh     P, Mani U, Iyer U, Ph.D, 2001. Role of Spirulina in the Control of     Glycemia and Lipidemia in Type 2 Diabetes Mellitus. J Med Food.     4(4): 193-198.
10.     Phang     SM, Miah MS, Chu WL & Hashim M, 2000. Spirulina culture in     digested sago starch factory waste water. J. Appl. Phycol., 12:     395–400.
11.     Selmi     C, Leung PSC, Fischer L, German B, Yang CY, Kenny TP et al., 2011.     The effects of Spirulina on anemia and immune function in senior     citizens. Cellular&Molecular Immunology. 8, 248-254.
12.     Wu     LC, Ho JA, Shieh MC, & Lu YM, 2005. Antioxidant and     antiproliferative activities of Spirulina and Chlorella water     extracts. J. Agric. Food Chem., 53(10): 4207.