SIBO objawy – czy mamy się czego obawiać?

SIBO – zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim

SIBO (small intestinal bacterial overgrowth) jest jednostką, która charakteryzuje się zaburzeniami wchłaniania (w dłuższym czasie prowadzi do uszkodzenia bariery jelitowej), spowodowanymi nadmiernym rozrostem bakterii w jelicie cienkim i/lub nadmiernym rozrostem patogennych szczepów. Organizm wypracował sobie naturalne mechanizmy, które zapobiegają nadmiernej kolonizacji bakterii w tym odcinku – są to m.in. sok żołądkowy, morfologia i motoryka jelit, enzymy pokarmowe, wędrujący kompleks mioelektryczny (MMC) prężnie działający w obrębie jelit układ immunologiczny (GALT) i śluz, bogaty szczególnie w immunoglobulinę A. Gdy któryś z tych parametrów zawodzi, dochodzi do szybkiego namnażania bakterii.

Czy należy się ich bać?

W jelicie zdrowego człowieka bytują całe tryliony bakterii (ok. 10 14 łącznie ok. 1,5 – 2 kg), bez których nikt z Nas by nie przeżył. Warto zaznaczyć, że skład flory bakteryjnej jest charakterystyczny dla każdego z Nas – tak jak każdy z Nas na swój niepowtarzalny kod genetyczny tak samo każdy z Nas ma swoją, niepowtarzalną florę bakteryjną. To ona odpowiedzialna jest za trawienie składników pokarmowych, wspomaga wchłanianie, produkuje z błonnika SCFA, które odżywiają Nasze kosmki jelitowe. To ona wspomaga nasz układ odpornościowy, to ona wspomaga rozwój układu immunologicznego nowo narodzonego dziecka (gdy przyszło na świat poprzez drogi rodne mamy) – można by wymieniać i wymieniać. No właśnie – na chłopski rozum można by przyjąć, że skoro są takie super te bakterie, no to dobrze jak jest ich więcej! No, i tutaj warto rzucić trochę światła na ten tok rozumowania.

Same jelita mają około 7 metrów. Jelito cienkie rozpoczyna się wychodzącą z żołądka dwunastnicą, przechodząc w jelito czcze i kręte. Tutaj nie spotkamy dużego bogactwa bakterii, zwłaszcza w jego początkowych odcinkach (nieznaczne ilości Streptococcus, Veillonella czy  Lactobacillus). W jelicie krętym zaczyna się robić ich trochę więcej, zazwyczaj bytują tam bakterie względnie lub bezwzględnie beztlenowe (jak Bacteroides czy E. coli – tak! Escherichia Coli jest bakterią, która fizjologicznie zasiedla Nasz przewód pokarmowy). W pewnym momencie podróży po jelicie cienkim napotkamy blokadę, zwaną zastawką krętniczo – kątniczą. To ona oddziela świat jelita cienkiego od mrocznego i ciemnego świata jelita grubego.

W drugiej części jelita jest zupełnie inaczej – jest tam cały festiwal różnych bakterii, głównie bezwzględnie beztlenowych (E.coli, w Bacteroides, Clostridium, Ruminococcus, Butyrovibrio, Fusobacterium, Eubacterium, Peptostreptococcus i Bifidobacterium etc.). W przypadku SIBO następuje translokacja tych bakterii do jelita cienkiego, nadmierna kolonizacja (może się zdarzyć, że także szczepami patogennymi), niewydolna już obrona naturalnych barier (często osłabiona przez inne czynniki), często nasilenie stanu zapalnego (zwłaszcza przy nieszczelnym jelicie) i aktywacja układu immunologicznego – rozpoczyna się cała kaskada wszystkich objawów, które coraz bardziej zaczynają utrudniać życie.

SIBO objawy

Są bardzo osobnicze i różnorodne, przez co często bardzo trudno powiązać je z SIBO (lekarze często leczą same objawy, nie odnajdując przyczyny). Dodatkowo nasilenie objawów często zależy od rozmieszczenia zmian – im bliżej dwunastnicy umiejscowiona jest kolonia bakterii tym objawy będą silniejsze i trudniejsze do leczenia. SIBO objawy będą zależały od metabolizmu tych bakterii i rodzaju.  Do najczęstszych objawów należą bóle brzucha, wzdęcia, biegunki (zwłaszcza wodnisto-tłuszczowe)  lub zaparcia – w zależności, czy mamy nadmierny rozrost bakterii produkującej metan (biegunki) czy archeowców, kochających owy metan (zaparcia).

Biegunka może być także spowodowana wydzielaniem wody do światła jelita grubego – tzw. biegunka osmotyczna). Występuje uczucie ciężkości po posiłku, zgaga, wzdęcia (ogólna dyspepsja), spadek masy ciała, lub wręcz odwrotnie – problemy ze zgubieniem nadmiernej masy ciała pomimo utrzymywania diety i aktywności fizycznej czy nietolerancje pokarmowe, zwłaszcza dwucukrów (spadek aktywności disacharydaz) po objawy takie jak stany lękowe, objawy depresyjne, choroby autoimmunologiczne i stany zapalne – poprzez zwiększone wchłanianie antygenów bakteryjnych i powstawanie kompleksów antygenowych, które trafiając do krwioobiegu wywołują dolegliwości spoza układu trawiennego, jak bóle lub zapalenia stawów, fibromalgia, niedobory pokarmowe, obrzęki, zespół przewlekłego zmęczenia  etc…

Jak diagnozować SIBO? Kto jest szczególnie narażony na występowanie SIBO?

I wreszcie – co możemy zrobić, gdy okaże się, że nadmierny rozrost bakterii wystąpił u Nas? O tym wszystkim w kolejnych artykułach, do treści których serdecznie zapraszam!  

1. Zilberstein B., Quintanilha AG., Santos MA., Pajecki D., Moura EG., Alves PR., Maluf Filho F., de Souza JA., Gama-Rodrigues J. “Digestive tract microbiota in healthy volunteers.” Clinics (São Paulo, Brazil), 1 (62), s. 47–54, Feb. 2007
2. Antonio Gasbarrini, Ernesto Cristiano, Lauritano Maurizio Gabrielli, Emidio Scarpellini, Andrea Lupascu, Veronica Ojetti, Giovanni Gasbarrini “Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Diagnosis and Treatment ” Digestive Diseases, Small Bowel, Dig Dis 2007;25:237–240, DOI: 10.1159/000103892
3. Joanna Gąsiorowska, Mieczysława Czerwionka-Szaflarska “Zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego a zespół jelita nadwrażliwego” Prz Gastroenterol 2013; 8 (3): 165–171 DOI: 10.5114/pg.2013.36329, 19.11.2013
4. Marta Mroczyńska, Zdzisława Libudzisz, Mirosława Gałęcka, Patrycja Szachta “Mikroorganizmy jelitowe człowieka i ich aktywność metaboliczna” Przegląd Gastroenterologiczny 2011; 6 (4): 218–224 DOI: 10.5114/pg.2011.24304
5. http://naczyniapolaczone.pl/sibo-small-intestinal-bacterial-overgrowth-cz-i/?print=pdf