Nie daj zaskoczyć się czerniakowi!

Tym razem chciałabym poruszyć temat, który nie jest bezpośrednio związany z dietetyką, ale
ogólnie z tematyką zdrowotną. Zdrowie jest bardzo ważne i naprawdę warto o nie dbać. Należy
pamiętać, że zdecydowanie lepiej jest zapobiegać chorobom niż je leczyć. Ponadto, jeżeli chcesz się
dowiedzieć więcej na temat jego stanu powinieneś wykonywać badania diagnostyczne. Dzięki nim
możliwe jest rozpoznanie wielu schorzeń oraz ocena stanu zdrowia. Specjaliści obserwują, że jedną z
chorób, na którą zapadalność systematycznie wzrasta na całym świecie jest czerniak. To bardzo
podstępna choroba. Dowiedź się o niej więcej i nie pozwól się jej zaskoczyć!

Czym jest czerniak?

Czerniak jest złośliwym nowotworem skóry. Niestety charakteryzuje się bardzo
dynamicznym wzrostem. Wywodzi się on z melanocytów, czyli komórek które wytwarzają barwnik
zwany melaniną. To właśnie dzięki melaninie nasza skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem
ultrafioletowym, czyli na przykład w kontakcie z promieniowaniem słonecznym, czy tym stosowanym w
solarium. Czerniaki zdecydowanie najczęściej pojawiają się na skórze, ale czasem występują też na
błonach śluzowych czy błonie naczyniowej oka. Mogą one być nowym znamieniem na skórze lub
powstać z istniejącego już zdrowego znamienia.

Czerniak może się rozwinąć praktycznie u każdego człowieka! Polacy, ponieważ posiadają
jasną karnację, w dużym stopniu narażeni są ten nowotwór. Do czynników ryzyka wystąpienia czerniaka
zalicza się: intensywne działanie promieniowania UV naturalnego bądź sztucznego, stałe drażnienie
mechaniczne lub chemiczne skóry, niska zawartość barwnika w skórze czy predyspozycje genetyczne.
Najczęściej czerniak rozwija się u osób. które są w średnim wieku, choć coraz częściej zapadają na niego
również dzieci oraz osoby poniżej 20 roku życia.

Czerniaki dość często występują z przodu i z tyłu nóg oraz na plecach lub karku. Jednak mogą
się pojawić także na skórze głowy lub w miejscach, które są w bardzo niewielkim stopniu narażone na
kontakt z promieniami UV.

Profilaktyka oraz diagnostyka czerniaka

Niestety czerniak charakteryzuje się dynamicznym wzrostem oraz licznymi i wczesnymi
przerzutami. Są one bardzo trudne do wyleczenia. Jednak, jeżeli zostanie on usunięty chirurgicznie
w momencie, gdy choroba nie jest jeszcze zaawansowana to pozwala to na wyleczenie zdecydowanej
większości osób. Dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz wczesna diagnostyka tego nowotworu.

Zasady zapobiegania czerniakowi powinien stosować każdy z nas. Są one bardzo proste, a
mogą uchronić przed naprawdę groźnym nowotworem. Pierwszą z nich jest to, aby nie pozwolić na
oparzenia skóry, które są skutkiem promieniowania UV. Przede wszystkim nie zaleca się korzystania z
solarium, gdyż szkodzi ono skórze oraz niesie o wiele większe ryzyko oparzeń niż zwykła ekspozycja na
słońce. Ponadto nie należy przebywać zbyt długo na słońcu oraz ubierać nakrycie głowy i okulary
przeciwsłoneczne z filtrem UV. Bezwzględnie zaleca się również smarowanie ciała kremem z
odpowiednim filtrem lub stosowanie tzw. blokerów, czyli preparatów całkowicie chroniących przed
słońcem. Jak można zauważyć zdecydowanie największą rolę w profilaktyce czerniaka odgrywa
korzystanie ze słońca z rozsądkiem!

Profilaktyka czerniaka polega na przestrzeganiu prostych zasad opisanych powyżej oraz
samokontroli. Trzeba często oraz dokładnie oglądać swoją skórę. W przypadku pojawienia się nowych
znamion na skórze lub zmianie tych, które już istnieją niezwłocznie należy udać się do specjalisty –
dermatologa lub chirurga onkologa. Powinno nas zaniepokoić: powiększenie się znamienia, zmiana jego
kształtu, granic czy zabarwienia, świąd lub pieczenie w jego obrębie. Jeśli zaś chodzi o nowe zmiany
skórne to szczególnie groźne są te, które są asymetryczne, posiadają nieregularne i nieostre granice, różne
zabarwienie lub czerwoną obwódkę.

Gdy udamy się do specjalisty z pewnością przeprowadzi on wywiad lekarski, który będzie
dotyczył powodu wizyty, pytań na temat zmian skórnych oraz ewentualnych obciążeń genetycznych.
Następnie wykona on dermatoskopię, czyli mikroskopię powierzchni skóry. Badania tego nie należy
się bać, gdyż jest bezpieczne, nieinwazyjne oraz bezbolesne. Pozwala ono ocenić zmiany, które są obecne
na skórze pod kątem ich ewentualnego złośliwego rozrostu. Po wykonaniu takiego badania specjalista jest
w stanie wykluczyć ryzyko choroby lub powiedzieć jak będzie wyglądało leczenie.

Główną przyczyną coraz wyższej umieralności na czerniaka jest jego późna wykrywalność oraz
brak świadomości na temat profilaktyki tego nowotworu. Dlatego tak ważna jest samokontrola zmian
na skórze oraz zgłaszanie się na badanie diagnostyczne, jakim jest dermatoskopia. Powinno się je
wykonywać najlepiej raz w roku, zaś osobom z grupy wysokiego ryzyka zaleca się robić je jeszcze
częściej. Zatem, jeżeli w tym roku nie miałeś badanych znamion, jak najszybciej udaj się do
specjalisty i nie daj zaskoczyć się czerniakowi!

Bibliografia:
1) Włodzimierz Ruka, Maciej Krzakowski, Waldemar Placek, Piotr Rutkowski, Zbigniew I. Nowecki,
Jacek Fijuth, Anna Nasierowska-Guttmejer, Arkadiusz Jeziorski, Lidia Rudnicka, Paweł Murawa, Janusz Słuszniak, Piotr Potemski, Renata Zaucha, Piotr J. Wysocki, Wojciech Polkowski, Grażyna Kamińska-
Winciorek, Stanisław Bajcar, Wojciech Biernat, Edward Towpik; „Czerniaki skóry – zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego”;
2) informacje umieszczone na stronie internetowej „Akademia Czerniaka”