“Płynne złoto” w pigułce, czyli kilka słów o miodzie

“Płynne złoto” w pigułce, czyli kilka słów o miodzie

Można go znaleźć niemal w każdym gospodarstwie domowym, zwłaszcza teraz w okresie jesienno – zimowym. Może być w formie płynnej lub stałej, od koloru białego po ciemnobrązowy. Mowa o miodzie, naturalnym produkcie wytwarzanym  przez pszczoły, który ma wiele odmian oraz ciekawych właściwości i zastosowań przez co zaczęto nazywać go potocznie “płynnym złotem”.

Jak powstaje miód?

Czy biorąc do ręki słoik z miodem zastanawiamy się jak właściwie wygląda cały proces jego pozyskiwania? Wydawałoby się, że to prosta historia. W rzeczywistości, cały schemat tego jak dochodzi do powstawania miodu jest dużo bardziej skomplikowany, a zarazem ciekawy, gdyż tą ciężką pracę wykonują pszczoły.

Kwitnące rośliny wytwarzają nektar, który wabi owady, po to by je zapyliły. Pszczoły z kolei, przenoszą zdobyty nektar lub spadź (wydzielina mszyc, które żerują na liściach drzew) do ula, gdzie pszczoły nielotne wzbogacając miód o enzymy, lokują go w plastrach. Następnie odparowywana jest woda do momentu kiedy jej zawartość osiągnie około 17-20%. Dojrzały miód pszczoły zasklepiają woskowymi wieczkami. Uzyskany miód w formie płynnej nazywa się patoką, a ten w postaci skrystalizowanej to krupiec.

Co “siedzi” w miodzie?

Miód składa się głównie z cukrów prostych tj. glukozy i fruktozy, ale zawiera także enzymy (pochodzące głównie z gruczołów ślinowych pszczół), olejki eteryczne, kwasy organiczne, witaminy (niewielkie ilości witamin – A, B1, B2, B6, B12, C, kwasu foliowego, kwasu pantotenowego i biotyny), składniki mineralne (m.n. wapń, fosfor, żelazo, wanad, molibden, cynk, cynę i inne) oraz barwniki np. karotenoidy czy antocyjany. O smaku miodu decydują głównie kwasy organiczne, o jego zapachu – olejki eteryczne, natomiast o kolorze barwniki. Wartość kaloryczna 100 gramów miodu to około 330 kcal.

Nieco o rodzajach miodów..

Jeśli w trakcie zbierania nektaru, pszczoły przyniosą do ula spadź, taki miód będzie miodem mieszanym tj. nektarowo- spadziowym lub spadziowo- nektarowym. Miód odmianowy powstanie jeśli nektar zebrany został w większości z kwiatów jednej rośliny, zaś z nektaru zebranego z różnych odmian roślin kwitnących w tym samym okresie powstanie miód wielokwiatowy. Te o jasnej barwie cechują się  łagodniejszym smakiem, zaś ciemne są dużo bardziej ostre i charakterystyczne. Z tego powodu największym powodzeniem cieszą się miody jaśniejszej barwie np. lipowy, akacjowy czy rzepakowy.

• wielokwiatowy – miód uzyskany z nektaru różnych kwiatów kwitnących w tym samym okresie. W stanie płynnym jest jasnożółty, po skrystalizowaniu zmienia kolor na jasnobrązowy. Ma bardzo łagodny smak i delikatny woskowy zapach.
• rzepakowy – może mieć kolor od kremowego, po słomkowy. Bardzo szybko się krystalizuje i osiąga drobnoziarnistą konsystencję, dobrze rozpuszcza się w wodzie.
• lipowy – w stanie płynnym ma kolor jasnożółty z lekko zielonkawym odcieniem, a po skrystalizowaniu od żółtopomarańczowego po brunatny. Ma charakterystyczny, dość ostry smak z niewielką goryczką.
• akacjowy – w stanie płynnym ma kolor jasnosłomkowy i bardzo długo nie ulega krystalizacji. Jeśli już przejdzie w stan stały osiąga kolor kremowy. Ma bardzo delikatny zapach akacji, łagodny, lekko mdły smak i odznacza się wyższą zawartością sacharozy niż inne miody nektarowe.
• mniszkowy – miód uzyskany z kwiatu mniszka lekarskiego, zebrany na przełomie kwietnia i maja, o kolorze jasnożółtym w stanie stałym i jasnobrązowym w formie płynnej. Szybko się krystalizuje i ma nierównomierną konsystencję. Uznawany jest za jeden z najsłodszych miodów o wyrazistym smaku.
• gryczany – najczęściej ma kolor ciemnobrunatny. Po skrystalizowaniu na wierzchu zwykle pozostaje warstwa płynnego miodu. Ma charakterystyczny, dość ostry smak i zapach. Może pozostawiać lekko piekący posmak przez co wykorzystywany jest do wyrobu miodów pitnych.
• wrzosowy – ma czerwono- brunatną barwę w stanie płynnym, a po krystalizacji zmienia ją na pomarańczową lub ciemnobrunatną. Posiada charakterystyczną, galaretowata konsystencję i zapach wrzosu. Jest mniej słodki od reszty miodów.
• spadziowy -zbierany przez pszczoły z wydzielin pasożytujących na liściach drzew owadów – mszyc lub czerwców, zmieszanych z wyciekającym sokiem roślinnym. Wyróżnia się dwa gatunki miodów spadziowych – miód ze spadzi liściastej lub iglastej. Różnią się barwą, konsystencją, smakiem, aromatem i szybkością krystalizacji. Są to miody gęstsze od nektarowych i zawierają więcej związków mineralnych. Te z drzew liściastych mają dość specyficzny smak, a z drzew iglastych – łagodny, lekko żywiczny.

To tylko niektóre z wielu dostępnych rodzajów miodów. Warto wiedzieć jaki kolor, konsystencję czy zapach mają poszczególne odmiany, aby przy zakupie uniknąć pomyłki, gdyż to miody są jednym z najczęściej fałszowanych produktów. W tym miejscu należy podkreślić, że prawdziwe miody najlepiej kupować prosto od pszczelarza, ze sprawdzonej pasieki. Te stojące na półkach sklepowych, najczęściej są jego imitacją – to często zabarwiony cukier, który z prawdziwym miodem ma niewiele wspólnego.

O tym jakie są  jego właściwości miodu i do czego może być wykorzystywany – w następnej części artykułu.

1. http://zwiazek-pszczelarski.pl/
2. http://kujawskie-miody.blogspot.com/
3. https://pasieka24.pl/index.php
4. http://czytamyetykiety.pl/rozpoznac-prawdziwy-miod/