Dieta w cukrzycy
Cukrzyca to poważna, przewlekła choroba, w której trzustka nie wydziela wystarczającej ilości insuliny lub gdy organizm nie potrafi jej właściwie wykorzystać. Szacuje się, że w 2014 roku na cukrzycę zachorowało na świecie 422 mln osób. Częstość jej występowania dramatycznie wzrasta. Cukrzyca typu II, zależna od diety, stanowi większy odsetek przypadków tej choroby.
Prawidłowe odżywianie i aktywność fizyczna mają ogromny wpływ na poprawę stanu zdrowia osób dotkniętych cukrzycą oraz na prewencję przewlekłych powikłań związanych z tą chorobą. Z pewnością bardzo ważna jest edukacja chorych w zakresie zasad prawidłowego żywienia. Według najnowszych zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego z 2017 roku, nie ma uniwersalnej diety dla wszystkich chorujących na cukrzycę, a optymalne dla pacjenta proporcje makroskładników powinno się ustalać indywidualnie uwzględniając wiek, aktywność fizyczną oraz obecność powikłań i schorzeń dodatkowych. Istnieją jednak ogólne wytyczne, do których każdy chory powinien się stosować.
Jadłospis dla cukrzyka
Przede wszystkim dieta cukrzycowa powinna być zgodna z podstawowymi zasadami prawidłowego żywienia osób zdrowych. Jadłospis chorego powinien być urozmaicony. Jak wiadomo, nie istnieje jeden produkt lub jedna grupa produktów spożywczych, które dostarczą wszystkich potrzebnych i niezbędnych składników odżywczych, dlatego też w diecie powinny znajdować się wszystkie produkty znajdujące się w aktualnej piramidzie żywienia. Jej podstawę stanowią warzywa i owoce. Warzywa najlepiej spożywać w postaci surowej, a najsłodsze gotowane warzywa powinny być mocno ograniczone (marchew, burak, brukselka, ziemniaki w postaci puree, seler). Z owoców należy wybierać te o niskim indeksie glikemicznym (np. jabłka, jagody, grejpfruty, pomarańcze, maliny, poziomki, truskawki) i spożywać je w ograniczonej ilości. Niepolecane są owoce kandyzowane, suszone oraz te o wysokim indeksie (banany, winogrona).
Kolejną grupą są produkty zbożowe, które są dla organizmu źródłem energii. Z tej grupy najlepiej jest wybierać produkty pełnoziarniste ( pieczywo pełnoziarniste (graham, żytnie), makarony pełnoziarniste, ryż brązowy, kasze gruboziarniste itp.). Produkty mleczne (nabiał) osoba chorująca na cukrzycę powinna wybierać o obniżonej zawartości tłuszczu. Z produktów będących źródłem białka najlepsze będzie chude mięso, ryby (szczególnie morskie) i rośliny strączkowe. W diecie cukrzyka ważne jest uwzględnienie tłuszczy roślinnych (tj. Olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej lniany) oraz odpowiednia ilości kwasów omega – 3 (ich źródłem będą tłuste ryby tj. łosoś atlantydzki, sardynka, halibut, makrela, śledź, szprot).
Co wyeliminować z diety gdy mam cukrzycę?
Należy wyeliminować produkty, które są źródłem cukrów prostych (cukier, miód, słodycze, słodkie wyroby piekarnicze, słodkie napoje gazowane i niegazowane, soki, syropy) oraz ograniczyć spożycie soli kuchennej do minimum, (co wiąże się z unikaniem wędzonych wędlin, wędzonego mięsa, konserw, twardych serów, gotowych dań i sosów, mieszanek przypraw typu Vegeta oraz „dosalaniem” na talerzu). Z każdej grupy produktów spożywczych najlepiej jest wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym. Bardzo ważne jest, aby w ciągu dnia spożywać 5-6 posiłków o umiarkowanej wielkości (3 główne, 2-3 przekąski), najlepiej o regularnych porach.
Zapobiega to zbyt dużym wahaniom poziomy glukozy we krwi. Cukrzyca występuje znacznie częściej u osób z nadwagą i otyłością, a częstość cukrzycy wzrasta wraz ze stopniem otyłości, dlatego też u osób z nadwagą należy zmniejszyć masę ciała.
Trzeba pamiętać o tym, że stosowanie odpowiedniej, zdrowej diety chroni przed groźnymi powikłaniami, jakie niesie ze sobą cukrzyca, dlatego tak ważna jest stosowanie się do zaleceń oraz edukacja pacjentów dotkniętych tą chorobą.
Bibliografia
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka- żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, ISBN 978-83-200-3988-7
- Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2017
- Sieradzki J. Otyłość a cukrzyca, Przew. Lek 2000, 7, 90-97
- Włodarek D. Głąbska D. Zwyczaje żywieniowe osób chorych na cukrzycę typu 2, Zakład Dietetyki, Katedra Dietetyki, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
- World Health Organization, Światowy Raport na temat cukrzycy
- Instytut żywności i żywienia, Piramida zdrowego żywienia i aktywności fizycznej, 2016
Autor
