Dieta lekkostrawna – czyli jaka?

Dieta lekkostrawna – czyli jaka?

Dieta lekkostrawna (inaczej łatwo strawna),  jaka sama nazwa wskazuje to dieta “lekka” dla naszego organizmu – czyli taka która w żaden sposób nas nie obciąża. Stosując się do zaleceń tej diety obciążamy układ pokarmowy  pod względem ilościowym (małe porcje) jak i jakościowym (odpowiedni wybór produktów oraz unikanie tych “zabronionych”).

Dieta lekkostrawna – dla kogo może być zbawienna?

Dieta lekkostrawną zaleca się wszystkim osobom które zmagają się z:

• stanami zapalnymi błony śluzowej jelit i żołądka
• chorobami infekcyjnymi przebiegającymi z wysoką gorączka
• owrzodzeniami żołądka, dwunalistycy i jelit
• zapalnymi chorobami płuc
• zaburzeniami krążenie płucnego
• wyrównanymi chorobami nerek i dróg moczowych
• ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby lub trzustki
• przewlekłym zapaleniem pęcherzyka i dróg żółciowych
• kamicą żółciową
• biegunkami
• są w okresie rekonwalescencji czy po zabiegu operacyjnymi
• są w wieku podeszłym (dieta osób starszych)

Dieta lekkostrawna – zasady

Będąc na diecie lekkostrawnej należy spożywać 4-5 posiłków dziennie o regularnych porach. Ostatni posiłek powinien być zjedzony co najmniej 2 godziny przed snem. Posiłki nie powinny być duże objętościowo, a przerwy między nimi nie dłuższe niż 3-4 godziny. Podstawowym założeniem diety łatwostrawnej jest jak największe ograniczenie lub eliminacja produktów i potraw tłustych, smażonych, ostrych, wzdymających oraz długo zalegających w żołądku.Również ograniczeniu ulegają potrawy zawierające duże ilości  błonnika.

Dieta lekkostrawna – które produkty wybierać a których unikać

1.Produkty zbożowe

Z pieczywa zalecane są bułki pszenne, biszkopty, chleb pszenny. W umiarkowanych ilościach można spożywać pieczywo pszenne razowe z dodatkiem ziaren, graham, drożdżowe. Przeciwwskazany jest chleb żytni świeży, chleb razowy, pieczywo z dodatkiem otrąb, pieczywo chrupkie żytnie. Do dozwolonych produktów należy ryż biały, makaron pszenny, kasza manna, kuskus oraz drobna kasza jęczmienna. Po spożyciu kaszy gryczanej oraz grubej jęczmiennej u wielu osób istnieje ryzyko wystąpienia dolegliwości (to samo tyczy się ryżu brązowego oraz makaronu pełnoziarnistego).

2. Dodatki do pieczywa

Jako dodatek do pieczywa dobrym wyborem będą chude wędliny (np. drobiowe),chudy i półtłusty twaróg, serki homogenizowane. Jajka (gotowane na miękko),sery żółte oraz tłuste sery białe mogą być spożywane ale w umiarkowanych ilościach. Nie polecane są tłuste wędliny (wieprzowe),mielonki, konserwy,  sery dojrzewające, topione, typu feta, smalec, tłuste pasztety.

3. Tłuszcze

Najlepiej aby były dodawane na surowo –  oleje roślinne ( słonecznikowy, rzepakowy bezerukowy, oliwa z oliwek) masło. Należy wyeliminować margaryny twarde oraz takie produkty jak słonina, łój, smalec.

4. Warzywa

W diecie lekkostrawnej warzywa powinny świeże, młode, soczyste oraz dokładnie umyte. Powinny przeważać te gotowane w wodzie i na parze, rozdrobnione lub przetarte (puree), lub w postaci soków. Należy unikać warzyw marynowanych (konserwowanych) oraz ograniczyć warzywa  wzdymające takie jak cebula, por, kapusta biała, czerwona, kalafior, nasion roślin strączkowych (fasola, groch, soja).

5. Owoce

Zalecane są banany, morele, jabłka pieczone lub gotowane,  winogrona (bez pestek i skórki ,najlepiej w postaci przecierów) owoce jagodowe (maliny, truskawki)owoce cytrusowe (bez pestek i dużej ilości błonek). Przeciwwskazane są owoce niedojrzałe, gruszki, czereśnie, daktyle, śliwki, owoce kandyzowane, marynowane lub w puszkach.

6. Produkty mięsne, ryby

Z produktów mięsnych zalecana jest chuda cielęcina, młoda wołowina, królik, wieprzowina (w ograniczonej ilości) : polędwica, chuda szynka, łopatka i schab drób: kurczak, indyk, chude ryby (morszczuk, dorsz, mintaj, pstrąg strumieniowy,  sola, sandacz, flądra, lin, okoń, szczupak, ) Potrawy powinny być gotowane, w postaci pulpetów i potrawek. Przeciwwskazane są tłuste gatunki mięs, wieprzowina, gęsi, kaczki, baranina, tłuste ryby (węgorz, karp, łosoś, sum), oraz  smażone, wędzone i marynowane potrawy mięsne.

7. Potrawy półmięsne i bezmięsne

Dobrze sprawdzą się budynie z warzyw, kasz, makaronu, potrawy tj. risotto, pierogi, kluski leniwe, biszkoptowe. W umiarkowanej ilości można spożywać zapiekanki z kasz, warzywno-mięsne i makaronowo-mięsne, kluski ziemniaczane. Przeciwwskazane są krokiety, bliny, placki ziemniaczane, ciężkostrawne tłuste kotlety, potrawy kapustne (np. bigos) i z warzywami strączkowymi (np. fasolka po bretońsku).

8. Zupy

Zalecane są rosoły jarskiej, zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw, ziemniaczane, krupnik, zupy czyste tj. barszcz, pomidorowa, przetarte owocowe, mleczne. Zabronione są zawiesiste, gęste i tłuste zupy na wywarach kostnych, mięsnych lub grzybowych. Nie należy używać kostek rosołowych, zasmażek, zaprawiać śmietaną używać ostrych przypraw

9. Mleko i produkty mleczne

Będąc na diecie lekkostrawnej najlepiej jest wybierać mleko z zawartością tłuszczu nie większą niż 2% oraz naturalne fermentowane produkty mleczne: jogurt naturalny, kefir, maślanka.

10. Przyprawy

Dozwolone przyprawy w diecie lekkostrawnej to  pietruszka, koper, majeranek, melisa, wanilia, cynamon, sok z cytryny, zioła.  Przeciwwskazane są produkty i przyprawy z dodatkiem glutaminianu sodu, „wegeta”, jarzynka”, ocet, pieprz, chili, papryka ostra ,musztarda, gałka muszkatołowa, curry. Przyprawy które mogą być użyte w umiarkowanej ilości: sól, pieprz ziołowy, bazylia, ocet winny, słodka papryka.

Dieta lekkostrawna – Co najlepiej pić?

Dozwolona jest kawa zbożowa i słaba herbata z dodatkiem mleka, słaby napar z herbaty czarnej, herbata owocowa, soki owocowe, soki warzywne ( na pół z wodą), napoje mleczno-owocowe, mleczno-warzywne. Należy pamiętać o odpowiedniej ilości wody (niegazowanej). Należy unikać alkoholu, mocnej kawy,  mocnego kakaa, płynnej czekolada, mocnej herbaty, wody gazowanej, napojów gazowanych (tj. coca-cola), napojów energetycznych.

Dieta lekkostrawna – Techniki kulinarne

Przygotowują potrawy należy używać następujących technik kulinarnych : gotowanie na parze, gotowanie na wodzie, duszenie, pieczenie w folii.  Będąc na diecie lekkostrawnej jak ognia unikamy smażenia oraz używania zasmażek. Aby zagęścić potrawę można użyć zawiesinę z mąki i wody, dozwoloną kaszę lub jogurt naturalny. Potrawy powinny być łagodne w smaku, aby nie pobudzać wydzielanie soków trawiennych. Jeśli chcemy zmniejszyć udział błonnika w diecie można:

• usuwać z warzyw i owoców skórki i pestki
• oddzielać i wyrzucać zwłókniałe i twarde części starych roślin
• używać drobnych kasz, jasnego pieczywa albo graham (w małej ilości)
• przedłużyć czas gotowania
• przecierać przez sito lub w innych sposób rozdrabniać warzywa i owoce ( zamiast w całości podawać w formie soków, przecierów, puree)

Jeżeli nasz stan zdrowia ulega poprawie, można stopniowo wprowadzać do jadłospisu słabą kawę z dodatkiem mleka, razowe pieczywo, jajka na miękko, brokuły, szpinak, kalafior, śliwki, kiwi, melona oraz inne produkty które w czasie zaostrzenia choroby powodowały dolegliwości.Przedstawione powyżej zasady są ogólnymi przyjętymi zasadami diety lekkostrawnej, jednak szczegółowe zalecenia powinny być dobrane indywidualnie w zależności od choroby, stopnia jej zaawansowania, stanu zdrowia, innych chorób współistniejących oraz preferencji żywieniowych.

1. Ciborowska H. , Rudnica A., Dietetyka, Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2012
2. Jarosz M., Zalecenia zdrowego żywienia w schorzeniach i układach krążenie, układu oddechowego, narządu ruchu, psychosomatycznych i onkologicznych, IŻŻ , 2012