SIBO – diagnostyka, leczenie, dieta

SIBO – Diagnostyka, dieta, leczenie

Z poprzedniego artykułu wiesz już, czym jest SIBO i jak się objawia. Znasz patomechanizm choroby. Dzisiaj na tapetę weźmiemy diagnostykę choroby, sprecyzujemy, kto jest szczególnie narażony na rozrost niesfornych mikrobów, oraz – co najważniejsze!- co zrobić, gdy wykryją SIBO właśnie u Ciebie?!

Grupa ryzyka SIBO

Na występowanie SIBO są narażone szczególnie osoby, które długotrwale przyjmują inhibitory pompy protonowej (IPP), zwłaszcza na własną rękę (są już dostępne bez recepty), osoby starsze (z wiekiem zmienia się mikroflora, i choć ma ona charakter generalnie klimaksowy, to jest to proces naturalny),u osób mających wrodzone wady anatomiczne (zwłaszcza w obrębie przewodu pokarmowego) oraz w przebiegu długotrwałego leczenia, w zaburzeniach odporności i wszelkiej maści chorób, które dotknęły cały przewód pokarmowy i wpłynęły na jego motorykę. Niedobory enzymatyczne (zwłaszcza enzymów trzustkowych) predysponują do wystąpienia SIBO.

Także osoby przewlekle zestresowane, prowadzące bardzo intensywny tryb życia i nie dbające o swoją dietę są w grupie ryzyka. Zawodowi sportowcy są szczególnie narażeni na zaburzenie szczelności jelit, co w konsekwencji może prowadzić do wystąpienia SIBO (i na odwrót). Niedożywienie również jest istotnym czynnikiem ryzyka. Rozrost flory obserwuje się coraz częściej w takich jednostkach chorobowych, jak: IBS (Irritable bowel syndrome, zespół jelita nadwrażliwego) (i na odwrót), chorobie Leśniowskiego – Crohna, enteropatia glutenowa (celiakia), zespół krótkiego jelita, NAFLD (non-alcoholic fatty liver disease, niealkoholowe stłuszczenie wątroby) i marskości wątroby, a także w zaburzeniach neurologicznych, jak neuropatia cukrzycowa.

Diagnostyka SIBO

Niekwestionowanie za złoty standard uważa się badanie mikrobiologiczne treści jelita cienkiego. Możemy mówić o diagnozie SIBO, gdy stwierdzono liczbę bakterii większą niż 10 5 w 1 gramie [g] lub 1 mililitrze [ml]. Jest to jednak dość inwazyjna metoda (często jest to biopsa ssąca), do tego może dojść do przypadkowego zanieczyszczenia pobieranej treści dlatego dużo częściej wykonuje się test BHT (hydrogen breath testing, wodorowy test oddechowy WTO). W testach oddechowych stosuje się glukozę, laktulozę lub laktozę – wtedy diagnozujemy SIBO w momencie, kiedy ilość wydalanego do gastrolysera wodoru i/lub metanu przekracza 10-12 (dla glukozy, niektóre badania wskazują, że również dla laktulozy) – 20 części na milion (ppm), po podaniu 75-100g glukozy, 10 g laktulozy,  badane przez 3-5 h co 15-20 minut, jednak inne źródła wskazują, że wydychanie powyżej 20 ppm po po godzinie wystarczy do potwierdzenia SIBO).

Podanie laktulozy pozwala ona na stwierdzenie rozrostu w dalszych częściach jelita cienkiego, gdyż nie jest ona trawiona przez organizm (glukoza wchłaniana jest w początkowej części jelita cienkiego). Dzięki temu możemy zaobserwować tzw. second peak, czyli drugi szczyt – jest to moment gwałtownego wzrostu parametrów wydechowych – właśnie wtedy laktuloza opuszcza jelito cienkie, jednak nie wystąpi on u osób przewlekle chorych. Są pewne sytuacje, kiedy nie poleca się robić tych testów, gdyż wynik może być zafałszowany. Nie należy ich wykonywać po przebytej antybiotykoterapii w krótkim odstępie czasu (2-4 tygodnie), kolonoskopia ( wykonywana w ciągu 6 tygodni), w trakcie intensywnego przyjmowania salicylanów, po resekcji jelit, w przebiegu nasilonej próchnicy zębów oraz palenia tytoniu. Wyniki te są także bardzo zależne od pasażu jelitowego, więc w niektórych przypadkach mogą dać nieprawidłowy wynik.

Czasami stosuje się również znakowany węgiel, np. z kwasem glikolowym lub D-ksylozą i badanie stężenia dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu, jednak wybierając ten test należy pamiętać o radioaktywności atomów węgla oraz wysokim koszcie badania. Testem, który pomaga w diagnostyce SIBO i nie jest mierzony  w wydychanym powietrzu, jest test z kwasem p-aminobenzoesowym. Polega on na dekoniugacji kwasów żółciowych przez mikrobiotę. Kwas ten ulega rozszczepieniu z kwasem cholowym w jelicie, następuje wchłonięcie kwasu p-aminobenzoesowego i wydalenie z moczem. Wadą tego testu jest jednak dość mała czułość i swoistość.

Można również zrobić badanie stolca i sprawdzić, czy pH jest właściwe, czy nie występują resztki niestrawionego pokarmu oraz zróżnicowanie i ilość poszczególnych bakterii. SIBO można wykryć również na podstawie badania moczu (np. kwas hydroksybenzoesowy może świadczyć o nadmiernym rozroście E.coli, kwas hihydroksyfenylopropionowy – o zwiększonym rozroście szczepów Pseudomonas lub Clostridium) Jednak najbardziej wiarygodnym, poza złotym standardem, jest test BHT.

Przygotowanie do badania

Żeby wyniki były jak najbardziej wiarygodne, należy dobrze przygotować się do badania. 12 godzin przed badaniem należy powstrzymać się od jedzenia, pić można tylko wodę – czyli klasyka, być na czczo. Wodę, nie napoje smakowe na bazie wody!!! Już dzień przed badaniem należy zrezygnować z żucia gum, alkoholu i papierosów, a także odstawić suplementy witaminowe i wszelkie suplementy mające na celu przyspieszenie pasażu jelitowego ( w tym leki przeczyszczające). Dzień przed należy także wystrzegać się pokarmów wzdymających, ciężkostrawnych, fast-foodów, oraz produktów bogatych w laktozę i fruktozę (mogą wpływać na wynik badania).

Lekarz zdjagnozował – tak, to SIBO!

Leczenie SIBO jest niestety bardzo trudne, zwłaszcza, gdy leczy się je doraźnie, nie szukając przyczyny. Standardem leczenia SIBO jest podanie antybiotyków. Najczęściej stosowanymi antybiotykami jest rifaksymina lub amoksycyklina (najlepsze działanie, jednak najnowsze badania donoszą, że sama np. rifraksymina nie wystarczy). W niektórych przypadkach należy uzupełnić terapię, najczęściej metronidazolem lub antybiotykiem o podobnym działaniu.

Czy jest to dobre wyjście? Na pewno tak, bo niszczy nadmiernie rozrośniętą florę bakteryjną, jednak wpływają na cały układ pokarmowy i organizm. Także suplementacja probiotykami wpływa pozytywnie na leczenie SIBO (dużo lepiej niż prebiotykami).  Co na pewno wspomaga leczenie? DIETA! Odpowiednia dieta wspomaga leczenie SIBO. Jaka to dieta? W czym tkwi sukces? Jak styl życia wpływa na nawrót SIBO po zastosowaniu terapii antybiotykowej? Co jeść, żeby zniwelować objawy SIBO?

1. Ghoshal U.C: “How to Interpret Hydrogen Breath Tests.” J. Neurogastroenterol. Motil. 2011; 17(3): 312-317.
2. Rosania, Rosa; Giorgio, Floriana; Principi, Mariabeatrice; Amoruso, Annacinzia; Monno, Rosa; Di Leo, Alfredo; Ierardi, Enzo “ Effect of Probiotic or Prebiotic Supplementation on Antibiotic Therapy in the Small Intestinal Bacterial Overgrowth: A Comparative Evaluation” Current Clinical Pharmacology, Volume 8, Number 2, May 2013, pp. 169-172(4)
3. S Khan, F Bukhari, I Miah, S Alavi, T Wong, J Sanderson, J Jafari “A Retrospective Study Assessing The Clinical Yield of Diagnosing Small Bowel Bacterial Overgrowth Using Lactulose Hydrogen Breath Test” BSG 2016
4. Antonio Gasbarrini, Ernesto Cristiano, Lauritano Maurizio Gabrielli, Emidio Scarpellini, Andrea Lupascu, Veronica Ojetti, Giovanni Gasbarrini “Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Diagnosis and Treatment ” Digestive Diseases, Small Bowel, Dig Dis 2007;25:237–240, DOI: 10.1159/000103892
5. Joanna Gąsiorowska, Mieczysława Czerwionka-Szaflarska “Zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego a zespół jelita nadwrażliwego” Prz Gastroenterol 2013; 8 (3): 165–171 DOI: 10.5114/pg.2013.36329
6. http://naczyniapolaczone.pl/sibo-small-intestinal-bacterial-overgrowth-cz-ii-diagnoza-i-leczenie/
7. Janet Yang, Hyo-Rang Lee, Kimberly Low, Soumya Chatterjee, Mark Pimentel “Rifaximin versus Other Antibiotics in the Primary Treatment and Retreatment of Bacterial Overgrowth in IBS” January 2008, Volume 53, Issue 1, pp 169–174
8. Rezaie A, Pimentel M, Rao SS “How to Test and Treat Small Intestinal Bacterial Overgrowth: an Evidence-Based Approach.” Curr Gastroenterol Rep. 2016 Feb;18(2):8. doi: 10.1007/s11894-015-0482-9.